Bắc Kạn: Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa gắn kết với phát triển du lịch
Nhiều năm qua, Tỉnh Bắc Kạn đã quan tâm thực hiện các chiến dịch quy hoạch, đồng thời phát triển nhiều chương trình, đề án, dự án thúc đẩy tăng cường quản lý, bảo tồn tồn tại và phát huy giá trị các dự án lịch sử – văn hóa và các di sản văn hóa phi vật thể, gắn kết với phát triển du lịch, qua đó thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, nâng cao chất lượng đời sống vật chất, văn hóa tinh thần cho Nhân dân.
Kết quả nổi bật trong chiến dịch kế hoạch là tỉnh đã xây dựng, trình duyệt Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch bảo quản, tu bổ bổ sung, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt An toàn khu Chợ Đồn trong năm 2023; hiện đang tiếp tục hoàn thiện hồ sơ Thủ tướng Chính phủ duyệt Quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt – Danh lam thắng cảnh hồ Ba Bể.
Đáng chú ý, trong năm 2024, UBND tỉnh đã phê duyệt Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí trong Khu bảo tồn loài – sinh cảnh Nam Xuân Lạc giai đoạn 2021 – 2030; Đề án phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng trong Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ, giai đoạn 2022 – 2030. Việc triển khai thực hiện các Đề án không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học mà còn nỗ lực bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa bản địa gắn kết với phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch khám phá, du lịch bảo tồn…, hướng dẫn xây dựng Khu bảo tồn – sinh cảnh Nam Xuân Lạc, Khu dự trữ thiên nhiên Kim Hỷ sớm trở thành thành các điểm du lịch hấp dẫn của tỉnh Bắc Kạn.
Bên cạnh đó, Tỉnh đã chú ý xây dựng kế hoạch tổng thể, danh lam thắng cảnh trên toàn bộ bàn làm việc; thực hiện sưu tầm hiện vật, bảo tồn, tu bổ di tích, danh thắng, lập hồ sơ khoa học đề nghị công nhận sản phẩm văn hóa phi vật thể quốc gia, tạo nên bức tranh đa sắc màu về các giá trị văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc tỉnh Bắc Kạn.
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, từ năm 2020 đến nay, thông qua các phương thức mua, bán, tặng quà, tỉnh đã tổ chức sưu tầm được 593 hiện vật; đồng thời thông qua điều tra khảo cổ học đã bổ sung vào kho cơ sở 1.286 di vật đá.
Lễ hội Lương tồn tại Ba Bể
Thông qua công việc kiểm kê, phân loại, lập hồ sơ khoa học di tích hằng năm, toàn tỉnh hiện có 120 di tích, bao gồm 78 di tích đã được xếp hạng (2 di tích quốc gia đặc biệt, 7 di tích quốc gia , 69 di cấp tỉnh và 42 di tích đã được kiểm tra nhưng chưa được xếp hạng). Đến nay, Tỉnh Bắc Kạn có 1 di sản được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là “Thực hành Then của người Tày – Nùng – Thái ở Việt Nam”; có 20 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Toàn tỉnh hiện có 127 lễ hội, trong đó có 15 lễ hội truyền thống cấp huyện, xã; 85 lễ hội văn hóa (Hội xuân) cấp huyện, xã hội; 27 Lễ hội văn hóa truyền thống cấp thôn (gồm lễ hội của các dân tộc Tày, Nùng, Dao, Mông).
Thời gian qua, từ nguồn vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia, tỉnh đã phát triển thực hiện các dự án, dự án về bảo tồn và phát huy di sản Then, hát Lượn cọi, Lượn Slương của người Tày; bảo tồn, phục vụ các lễ hội như Lễ hội Chợ Tình Xuân Dương, Lễ hội Lồng tồn tại Phủ Thông, Lễ hội Mù Là…, góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần thần cho Nhân dân, đồng thời gắn kết phát phát triển lịch trình của tỉnh. Đặc biệt năm 2024, Tỉnh Bắc Kạn đã tổ chức thành công Tuần Văn hoá – Du lịch gắn với ngày hội múa Bát của dân tộc Tày với quy mô 1.000 người, đây là lần đầu tiên tỉnh tổ chức vinh danh di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, tạo biểu tượng sâu sắc trong Nhân dân và du khách.
Biểu diễn “Múa bát” tại Tuần Văn hóa – Du lịch Bắc Kạn năm 2024
Thông qua phát triển thực hiện Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc thiểu số gắn kết với phát triển du lịch” Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030, đến nay, tỉnh đã xây dựng được 6 Câu lạc bộ hát Then – Đàn tính cấp xã (dân Tày, Nùng), nâng tổng số Câu lạc bộ Hát then – Đàn tính trong tỉnh là 29; cùng với đó là sự hỗ trợ thành lập 24 đội văn nghệ truyền thống tại các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Câu lạc bộ, Đội văn nghệ được duy trì, nâng cao chất lượng hoạt động hữu ích, phát huy các đặc sản văn hóa giá trị trong cộng đồng.
Cùng với đó, Tỉnh đã quan tâm bảo tồn, khôi phục truyền thống các làng nghề; phát triển hoạt động sản xuất, quảng bá các loại hình văn hoá phi vật thể, sản phẩm thủ công, mỹ nghệ, đồ lưu niệm riêng có tại địa phương. Làng nghề Miến dong Côn Minh, huyện Na Rì đã được công nhận đầu năm 2024, một số ngành nghề có tiềm năng đang tiếp tục hoàn thiện tiêu chí để được công nhận trong thời gian tới như Làng nghề nam lá Khuổi Po, xã Sơn Thành, huyện Na Rì; Làng nghề sản xuất cơm lam, bánh gio, bánh chuối xã Hòa Mục và Làng nghề sản xuất Chè Shan tuyết xã Yên Hân thuộc huyện Chợ Mới. Hiện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đang nghiên cứu phát triển các sản phẩm du lịch đặc biệt gắn kết với các ngành nghề truyền tải như nghề đan lát, dệt thổ cẩm, các món ẩm thực dân tộc…
Mặc dù đã nỗ lực phát triển và đạt được nhiều kết quả tích cực, song theo đánh giá của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, việc gắn kết giữa bảo tồn, phát huy các di tích lịch sử, di sản văn hóa với phát triển du lịch chưa thật sự chặt chẽ, hiệu quả; chưa khai thác, phát huy hết giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể hiện có; việc bảo tồn, khôi phục các ngành truyền thông làng nghề, các sản phẩm thủ công, mỹ nghệ mới bắt đầu thực hiện và chưa đạt được kết quả rõ ràng; công tác bảo tồn được thực hiện tốt nhưng bản văn hóa chưa thực sự rõ nét. Nguyên nhân chủ yếu là do nguồn kinh phí dành cho nhiệm vụ liên quan đến bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa còn hạn chế; đội ngũ cán bộ có chuyên môn về di sản văn hóa còn thiếu và yếu (chưa có cán bộ có trình độ sau đại học chuyên ngành về di sản văn hóa, bảo tàng); ở các huyện, thành phố hầu như chưa có sản phẩm văn hóa lớn…
Một số giải pháp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý, bảo tồn tồn tại và phát huy giá trị các di tích lịch sử – văn hoá và các sản phẩm văn hóa phi vật thể, Gắn kết phát triển du lịch trong thời gian tới đó cần xây dựng chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi để huy động được mọi nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân tham gia bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá lịch sử, danh lam thắng cảnh gắn kết phát triển du lịch của từng địa phương, đơn vị. Chú trọng kết hợp các nguồn lực đầu tư bảo tồn và phát huy giá trị các sản phẩm văn hóa lịch sử, trong đó sử dụng hiệu quả nguồn lực theo Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội khu vực đồng bào dân tộc Thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2025, Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới.
Đồng thời cung cấp công việc đầu tư, xây dựng và hoàn thiện các công cụ văn hóa, lịch sử, điểm đến; tiếp tục quan tâm xây dựng đời sống văn hóa ở vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nâng cao chất lượng văn hóa hoạt động, cơ sở văn nghệ…/.
BH
Cổng TTĐT tỉnh Bắc Kạn – backan.gov.vn – Đăng ngày 10/12/2024
