Lễ hội Katê – Độc đáo sắc màu văn hóa Chăm

(TITC) – Giữa những bản làng Chăm dọc miền duyên hải miền Trung, mỗi năm có một ngày được chờ đón như tết truyền thống đặc biệt, đó là Lễ hội Katê – nơi cộng đồng người Chăm theo đạo Bà La Môn cùng tụ họp, tưởng nhớ các vị thần linh, tổ tiên và cầu mong mưa thuận gió hòa, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Rộn ràng Lễ hội Katê Lâm Đồng (Bình Thuận cũ)

Theo truyền thống, Katê tổ chức vào ngày mùng 1/7 theo lịch của đồng bào Chăm (khoảng tháng 9, tháng 10 dương lịch) và kéo dài nhiều ngày tại các đền, tháp truyền thống của người Chăm. Đây là lễ hội lớn kéo dài trong 3 ngày với ý nghĩa tưởng nhớ đến các vị thần và cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi, lứa đôi hòa hợp, con người và vạn vật sinh sôi nảy nở.

Lễ hội không chỉ là nghi lễ tôn giáo mà còn là dấu ấn của cộng đồng – khẳng định văn hóa, truyền thống, sự đoàn kết và bản sắc người Chăm. Trong từng nghi thức như rước y trang, mở cửa tháp, tắm tượng, lễ dâng lễ vật…, tất cả đều chứa đựng thông điệp “uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.

Lễ hội Katê mở màn bằng nghi lễ rước “y trang” – là bộ trang phục hoặc khăn thánh của vị thần được rước từ nơi này đến nơi khác, biểu trưng cho sự chuyển giao linh thiêng và sự kết nối giữa thần linh với cộng đồng. Tiếp đó là nghi lễ mở cửa tháp, tắm tượng, mặc y phục cho tượng thần, và cuối cùng là đại lễ, khi ấy toàn bộ cộng đồng người Chăm tập trung, chức sắc chủ trì, người dân và du khách tham dự.

Bên cạnh phần “lễ”, lễ hội còn có phần “hội” rất phong phú như: biểu diễn múa truyền thống, nhạc cụ Chăm như kèn Saranai, trống Ghi Năng, trò chơi dân gian, thi gốm, thi trang trí lễ vật… tạo nên không khí rộn ràng, vừa trang nghiêm vừa vui tươi.

Ngày nay, Katê không chỉ là ngày hội của người Chăm mà còn được địa phương khai thác như sản phẩm du lịch văn hóa đặc sắc, góp phần quảng bá bản sắc dân tộc và thu hút du khách. Đối với du khách, tham dự Katê là cơ hội tuyệt vời để chứng kiến nghi lễ rước linh, mở tháp, dâng lễ vật dưới chân tháp cổ; hay thưởng thức các điệu múa truyền thống, âm thanh kèn Saranai, trống Ghi Năng vang lên giữa không gian tháp và rừng; đồng thời hòa mình vào không khí cộng đồng người Chăm vừa rộn ràng vừa thiêng liêng. Đây cũng là dịp để tìm hiểu nghề thủ công Chăm, trang phục truyền thống và ẩm thực bản địa.

Lễ hội Katê là sợi chỉ nối quá khứ với hiện tại, kết nối con người với thần linh, với cộng đồng. Đối với người Chăm, đó là dịp để dâng lời cảm tạ, đơm bông mùa màng, giữ gìn bản sắc; với du khách, đó là hành trình khám phá, trải nghiệm và sẻ chia văn hóa. Đến với Lễ hội Katê, hãy hòa mình lắng nghe tiếng chiêng, chiêm ngưỡng văn hóa Chăm, cảm nhận nhịp sống bản địa và mang về những kỷ niệm đẹp đẽ, ấn tượng.

Trung tâm Thông tin du lịch