Thanh Hóa long trọng đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia “Lễ hội Chá Mùn”
(TITC) – Sáng ngày 11/10, tại xã Yên Thắng (Thanh Hóa), UBND tỉnh Thanh Hóa đã long trọng tổ chức Lễ đón nhận Quyết định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận “Lễ hội Chá Mùn của người Thái xã Yên Thắng” là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm tự hào lớn lao của đồng bào Thái đen, khẳng định sức sống bền bỉ của một di sản tâm linh độc đáo, gắn bó mật thiết với đời sống văn hoá và tín ngưỡng dân gian xứ Thanh.
Tham dự buổi lễ có đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, đông đảo bà con nhân dân các dân tộc trong vùng và du khách thập phương.
Lễ hội Chá Mùn được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng bày tỏ niềm tự hào trước những nỗ lực bền bỉ của bà con dân tộc Thái trong việc gìn giữ và truyền nối lễ hội Chá Mùn qua nhiều thế hệ. Ông nhấn mạnh, “Lễ hội Chá Mùn không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng, mà còn là biểu tượng văn hóa, là cội nguồn tinh thần của cộng đồng người Thái xã Yên Thắng. Việc được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia là niềm vinh dự lớn lao, đồng thời là trách nhiệm trong việc gìn giữ, trao truyền và phát huy giá trị di sản cho thế hệ mai sau.”
Lễ hội Chá Mùn được tái hiện tại sân khấu
Hiện nay, Thanh Hóa đã có 28 di sản văn hóa phi vật thể được công nhận cấp quốc gia. Trong đó, Lễ hội Chá Mùn nổi bật với những nét đặc trưng của văn hóa Thái đen, thể hiện tinh thần gắn kết cộng đồng, tri ân tổ tiên và cầu mong mùa màng tươi tốt, cuộc sống bình yên.
Để di sản Chá Mùn tiếp tục được gìn giữ và lan tỏa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với địa phương xây dựng Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Chá Mùn giai đoạn 2025 – 2030”, đồng thời hướng dẫn công tác kiểm kê, bảo vệ và tổ chức thực hành lễ hội đúng quy định.
Cũng tại buổi lễ, lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa kêu gọi người dân, nghệ nhân, già làng và thế hệ trẻ cùng chung tay bảo tồn, phục hồi và sáng tạo để di sản được tiếp nối tự nhiên, bền vững, gắn với phát triển du lịch cộng đồng, xây dựng nông thôn mới và khai thác tiềm năng các điểm đến như ruộng bậc thang Ngàm Pốc, bản Peo, chợ Phiên.
Ngay sau phần lễ trang trọng, không khí lễ hội tưng bừng lan tỏa khắp bản làng. Du khách và bà con nhân dân cùng hòa mình vào các hoạt động văn hóa, thể thao và du lịch đặc sắc trong khuôn khổ Tuần văn hóa Mường Đeng, thưởng thức các tiết mục nghệ thuật truyền thống, tham quan chợ phiên địa phương và trải nghiệm đời sống sinh hoạt đậm đà bản sắc của đồng bào Thái.
| Huyền thoại và nghi lễ đặc sắc của Lễ hội Chá Mùn Theo truyền thuyết của người Thái đen ở Yên Thắng (Thanh Hóa), xưa kia con người ở Mường Lúm thường xuyên bị bệnh tật hoành hành. Thương dân gian khổ cực, đồng bào đã cử người lên Mường Trời cầu cứu Pó Then – vị thần tối cao sáng tạo ra muôn loài. Pó Then sai các thần y xuống chữa bệnh cho dân, và sau khi được cứu giúp, mo Mùn – người đại diện của bản làng đã lên tạ ơn, học các bài thuốc quý. Pó Then dặn rằng: “Cứ chữa khỏi 120 người thì phải làm lễ tạ ơn ta.” Từ đó, Lễ hội Chá Mùn ra đời, trở thành nghi lễ tri ân Pó Then, cầu cho sức khỏe, mùa màng và bình an cho dân bản. Lễ hội thường diễn ra vào tháng 9 hoặc 10 âm lịch, do mo chủ – người có uy tín trong cộng đồng chọn ngày đẹp để hành lễ. Những người từng được chữa khỏi bệnh, gọi là Lúc May, cùng gia đình mang lễ vật trong trang phục truyền thống, theo tiếng chiêng trống rộn ràng tiến vào lễ hội. Phần lễ chính gồm các nghi thức mời Pó Then và các thầy mo quá cố, gọi vía người bệnh, đón thần linh, cùng diễn xướng dân gian. Lễ vật gồm 31 mâm cỗ với xôi, gà, lợn, cá nướng, rượu và hoa quả thể hiện lòng thành kính của dân bản. Sau phần lễ trang nghiêm là phần hội rộn ràng với múa xòe, hát khắp, kể chuyện về mo Mùn và Pó Then, tạo nên không khí thiêng liêng, ấm áp, gắn kết cộng đồng. Cuối lễ, mo chủ làm lễ tiễn Pó Then về Mường Trời, khép lại mùa lễ hội an lành, hẹn ngày sum vầy năm sau. |
Trung tâm Thông tin du lịch
