Đồng bào Châu Ro gìn giữ bản sắc văn hóa giữa nhịp sống hiện đại
(TITC) – Trong bức tranh đa dạng sắc màu văn hóa của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam, người Châu Ro là một mảnh ghép độc đáo, giàu bản sắc. Tập trung sinh sống chủ yếu tại các tỉnh Đông Nam Bộ như Đồng Nai, Thành phố Hồ Chí Minh, dân tộc Châu Ro không chỉ gắn bó với núi rừng, nương rẫy mà còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống, góp phần làm phong phú kho tàng văn hóa dân tộc Việt Nam.
Cùng nhau luyện tập đánh cồng chiêng
Một trong những nét đặc sắc nhất của văn hóa Châu Ro là lễ hội Sayangva – còn gọi là lễ hội mừng lúa mới. Đây là dịp để cộng đồng bày tỏ lòng biết ơn thần linh, trời đất đã ban mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Trong không khí linh thiêng, bà con mặc trang phục truyền thống rực rỡ, quây quần bên ché rượu cần, hòa vào những điệu múa tập thể vòng tròn, tiếng chiêng ngân vang, tiếng trống rộn rã. Lễ hội không chỉ là sinh hoạt tâm linh mà còn là nơi gắn kết cộng đồng, nơi các giá trị văn hóa được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Âm nhạc cũng là “linh hồn” trong đời sống tinh thần của người Châu Ro. Bộ cồng chiêng với âm điệu hùng tráng, ngân vang trong các lễ hội hay dịp trọng đại đã trở thành biểu tượng văn hóa. Tiếng chiêng như nhịp cầu kết nối con người với thần linh, đồng thời khẳng định sức mạnh đoàn kết cộng đồng. Ngày nay, cồng chiêng Châu Ro vẫn được gìn giữ và truyền dạy cho lớp trẻ, khẳng định vị thế quan trọng trong đời sống tinh thần.
Trang phục truyền thống của người Châu Ro giản dị nhưng hài hòa, phản ánh sự gắn bó mật thiết với thiên nhiên. Nam thường đóng khố, nữ mặc váy, áo ngắn, hoa văn trang trí chủ yếu là các đường kẻ ngang màu sắc tươi sáng. Dù trong đời sống hiện đại, trang phục truyền thống không còn được sử dụng thường xuyên, nhưng trong lễ hội, đám cưới hay sự kiện cộng đồng, bà con vẫn tự hào khoác lên mình những bộ váy áo truyền thống như một cách khẳng định bản sắc.
Hoàng hôn trên buôn
Ẩm thực của người Châu Ro cũng chứa đựng nhiều nét độc đáo. Các món ăn được chế biến từ sản vật núi rừng như cá suối, rau rừng, măng tre, nếp thơm… đặc biệt là các món nướng và cơm lam. Những món ăn dân dã ấy phản ánh tri thức bản địa phong phú, đồng thời thể hiện lối sống gần gũi, hòa hợp với thiên nhiên.
Trước làn sóng đô thị hóa mạnh mẽ, nhiều giá trị văn hóa truyền thống đứng trước nguy cơ mai một. Tuy nhiên, đồng bào Châu Ro đã có nhiều nỗ lực gìn giữ. Ở nhiều địa phương, các câu lạc bộ văn hóa – văn nghệ được thành lập, nơi nghệ nhân cao tuổi truyền dạy cồng chiêng, điệu múa, bài hát dân ca cho thanh thiếu niên. Nhiều lễ hội truyền thống được khôi phục, tổ chức định kỳ, trở thành điểm nhấn trong đời sống tinh thần cũng như thu hút sự quan tâm của du khách.
Các cấp chính quyền cũng đồng hành cùng đồng bào trong việc bảo tồn văn hóa. Nhiều chương trình đưa nghệ thuật cồng chiêng, lễ hội Sayangva vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể, mở lớp dạy nghề thủ công, phục dựng trang phục truyền thống… Qua đó, bản sắc văn hóa Châu Ro không chỉ được bảo tồn mà còn được lan tỏa, giới thiệu rộng rãi đến bạn bè trong và ngoài nước.
Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc không chỉ là trách nhiệm của đồng bào Châu Ro mà còn là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Bởi lẽ, mỗi giá trị văn hóa truyền thống là một phần hồn cốt của dân tộc Việt Nam. Trong dòng chảy hội nhập, việc bảo tồn văn hóa Châu Ro không chỉ giúp cộng đồng thêm tự hào về cội nguồn, mà còn đóng góp vào sự phong phú, đa dạng của nền văn hóa quốc gia.
Có thể nói, với tinh thần đoàn kết, ý thức gìn giữ di sản, đồng bào Châu Ro đang khẳng định vai trò quan trọng trong việc bảo tồn bản sắc văn hóa. Đó là hành trình vừa gìn giữ cái cũ, vừa thích nghi cái mới, để văn hóa Châu Ro mãi là mạch nguồn bền vững, góp phần làm nên bản sắc Việt Nam rực rỡ trong mắt bạn bè năm châu.
Trung tâm Thông tin du lịch
