Điện Biên: Na Sang giữ nghề dệt vải

Bản Na Sang, xã Núa Ngam (huyện Điện Biên) là nơi dân tộc Lào sinh sống lâu đời. Từ xưa, người Lào quan niệm phụ nữ phải biết dệt vải, “biết dệt vải mới được chồng!”. Bằng nghề dệt vải truyền thống người Lào Na Sang được lưu giữ, truyền dạy và phát triển cho tới ngày nay.

Với gần 200 hộ đồng bào dân tộc Lào sinh sống, trước đây, người Lào Na Sang chỉ dệt trang phục cho bản thân hoặc gia đình sử dụng. Vài năm trở lại đây, nghề dệt không chỉ là bản sắc mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định, nhiều phụ nữ ở Na Sang đã phát huy hệ thống truyền tải nghề của dân tộc mình gắn kết với phát triển kinh tế.

Một điển hình hiệu quả trong lĩnh vực việc làm, phát triển nghề dệt truyền thống là Hợp tác xã (HTX) Dệt thổ cẩm Na Sang 2 với 15 thành viên. Các sản phẩm chủ yếu được HTX sản xuất là áo, khăn, chân Váy, các loại vải thô, túi xách… Để có được vải tấm và sản phẩm ngọc hoàn hảo sẽ trải qua rất nhiều công đoạn từ trồng bông, tách hạt sợi bông, xe sợi, khô rồi dệt vải. Mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự tỉ tỉ, kỳ công, khéo léo của phụ nữ. Mỗi thớ vải, mỗi hoa văn đều được tính toán kỹ lưỡng với các câu chuyện riêng mang đậm lý lý, sự tích văn hóa truyền thống dân tộc Lào.

Bà Lò Thị Viên, Giám đốc Xưởng dệt thổ cẩm Lào Na Sang 2 chia sẻ: Các sản phẩm đều là hàng thủ công, quy trình làm đảm bảo độ sắc nét truyền thống và yếu tố thẩm mỹ nên khách hàng rất lãng phí. Thị trường chính các sản phẩm của HTX là khách hàng từ Hà Nội, Hòa Bình, Sa Pa đặt hàng; mỗi đơn hàng dao động từ 1 – 50 triệu đồng. Thành viên HTX nhận vé và làm sản phẩm tại gia đình, tùy thuộc vào công việc đầu tư thời gian sẽ quyết định thu nhập cao hay thấp. Trung bình mỗi thành viên HTX có thu nhập từ 2,5 – 5 triệu đồng/tháng, cung cấp lại nguồn thu nhập khác cao trong thời điểm nông nhà.

Việc sản xuất các sản phẩm tại gia đình thành viên Hợp tác góp phần thúc đẩy sự tiếp xúc, truyền dạy, thú vị của thế hệ trẻ đối với sản phẩm thủ công truyền thống.

Là thành viên Hợp tác xã, bà Lò Thị In, bản Na Sang 2 chia sẻ: “Các sản phẩm gia đình làm chủ yếu là thổ cẩm hoa văn, thông thường thời gian miễn phí sẽ làm, hoàn thành thì giao cho Hợp tác xã. Trung bình công tính theo sản phẩm khoảng 100.000 đồng/mét khung vải, thu nhập khoảng 3 triệu đồng/tháng. Mỗi khi nhận được sản phẩm, một số công việc như sáo, xe sợi… đều cần cháu gái phụ giúp, đây cũng là lần truyền dạy kỹ năng làm nghề cho thế hệ trẻ trong gia đình”.

Khác với Na Sang 2, khi các sản phẩm dệt được đẩy mạnh tiêu thụ, quy về một mối dưới hình thức HTX, tại bản Na Sang 1 – cũng là nơi đồng bào dân tộc Lào sinh sống, các bà, các mẹ ngày lưu giữ truyền tải giáo dục hóa học truyền thống qua từng hoa văn, tìm cách đưa sản phẩm thổ cẩm dân tộc Lào ra thị trường.

Bà Lường Thị Ún, bản Na Sang 1 chia sẻ: “Cả bản hiện tại có hơn 20 người vẫn duy trì nghề dệt, khi thêu thường kèm dạy thêm cho các cháu. Mỗi người đều có tiêu thụ riêng, mặt hàng chủ yếu được làm là váy chân váy và khăn bởi dễ bán, dễ tiêu thụ hơn sản phẩm khác. Một năm tôi làm ra hơn 30 chiếc Váy chân, khi thu hoạch lúa mùa xong sẽ đi bán tại các bản trong xã Núa Ngam hoặc cho khách đặt mua. Trung bình mỗi chân váy có giá từ 400.000 – 500.000 đồng tùy độ dài cùng chi tiết hoa văn. Đây là nguồn phụ thu cũng góp ý phần duy trì trang phục truyền thống dân tộc Lào.

Trải qua nhiều thế hệ, nghề dệt thủ công truyền thống dân tộc Lào ở Na Sang vẫn được thiết kế bảo trì tồn tại và phát triển. Việc tìm đầu ra sản phẩm truyền thông thành sản phẩm phát triển kinh tế không chỉ cung cấp nguồn thu cho bà con, đồng thời còn tạo cơ hội cho thế hệ trẻ tiếp xúc nhiều hơn khơi dậy tình yêu với truyền thống nghề, qua đó là phần giúp đỡ phát triển nghề dệt thủ công trong cuộc sống hiện đại.

Báo Điện Biên Phủ – baodienbienphu.com.vn – Đăng ngày 22/11/2024