Tết Nhảy – Văn hóa truyền thống của người Dao Thanh Hóa
(TITC) – Tết Nhảy của người Dao ở Thanh Hóa là một nghi lễ truyền thống quan trọng, diễn ra vào dịp cuối năm âm lịch để tạ ơn trời đất, thần thánh, tổ tiên và cầu mong một mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Nghi lễ này kết hợp giữa cúng tế và các điệu múa, hát sôi động, thể hiện sự kính trọng tổ tiên, gắn kết cộng đồng và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Dao.
Lễ Tết Nhảy của đồng bào dân tộc Dao ở Thanh Hóa. Ảnh Internet
Người Dao quan niệm Tết Nhảy trước hết là dịp tạ ơn tổ tiên, thần linh đã che chở, phù hộ cho con cháu sức khỏe, mùa màng bội thu. Đây cũng là thời khắc để gia đình, dòng họ và cả bản làng cùng nhau cầu chúc cho một năm mới an lành, sung túc.
Khác với Tết Nguyên đán phổ biến ở nhiều dân tộc, Tết Nhảy của người Dao mang nặng yếu tố tín ngưỡng. Theo tập tục, không phải năm nào cũng tổ chức mà phụ thuộc vào điều kiện kinh tế của mỗi gia đình và từng dòng họ thường là 2-3 năm hoặc 10-20 năm một lần. Bởi vậy, khi Tết Nhảy diễn ra, không khí trong bản làng luôn tràn ngập sự háo hức, linh thiêng và trang trọng.
Điểm nhấn đặc sắc nhất của Tết Nhảy chính là nghi thức nhảy múa nghi lễ. Sau khi thầy cúng làm lễ trình báo tổ tiên, đàn ông trong dòng họ sẽ thực hiện những điệu nhảy thiêng. Mỗi bước nhảy, vòng xoay đều có ý nghĩa riêng: cầu cho mùa màng tươi tốt, gia súc đầy đàn, xua đuổi tà ma, đem lại bình an cho cộng đồng.
Lễ cúng thường kéo dài nhiều giờ đồng hồ, với hàng chục điệu nhảy nối tiếp. Tiếng trống, chiêng, kèn, chũm chọe vang dội, hòa cùng giọng hò, tiếng hát Páo dung của phụ nữ, tạo nên bầu không khí sôi động mà linh thiêng. Người tham dự tin rằng, thông qua điệu nhảy và tiếng nhạc, tổ tiên sẽ “chứng giám” và ban phúc cho con cháu. Đồng thời, các điệu múa được diễn đi diễn lại nhiều lần, số lượng người múa càng đông, nhạc cụ càng nhiều thì Tết Nhảy càng vui, không khí càng phấn khởi, tươi vui, đầm ấm.
Trong Tết Nhảy, trang phục truyền thống được đồng bào Dao đặc biệt chăm chút. Đàn ông mặc áo chàm thêu hoa văn giản dị, còn phụ nữ khoác trên mình bộ váy áo rực rỡ, điểm xuyết những họa tiết cầu kỳ cùng trang sức bạc lấp lánh. Màu đỏ – tượng trưng cho may mắn và hạnh phúc – xuất hiện nhiều trong trang phục, khăn đội đầu hay các vật phẩm thờ cúng, làm cho lễ hội thêm phần rực rỡ.
Không chỉ dừng lại ở phần nghi lễ, Tết Nhảy còn có các hoạt động văn nghệ, trò chơi dân gian. Tiếng hát đối đáp, câu chuyện kể về nguồn gốc dân tộc, những trò chơi như đẩy gậy, kéo co, đánh yến… khiến không khí hội thêm vui tươi, náo nhiệt.
Tết Nhảy của người Dao Thanh Hóa không đơn thuần là một lễ hội, mà là “bảo tàng sống” về văn hóa dân gian. Qua từng điệu nhảy, từng hồi trống, đồng bào gửi gắm niềm tin, khát vọng và tình yêu quê hương. Việc bảo tồn và phát huy Tết Nhảy không chỉ là trách nhiệm của cộng đồng người Dao, mà còn của cả xã hội trong hành trình gìn giữ di sản văn hóa dân tộc Việt Nam.
Trung tâm Thông tin du lịch
