Nghệ thuật múa Khèn của đồng bào Mông
(TITC) – Múa khèn của đồng bào dân tộc Mông thuộc loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian, đã có từ lâu đời và được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Nghệ thuật múa khèn Mông được các nghệ nhân trình diễn (Ảnh: Báo Cao Bằng)
Có thể nói, Khèn Mông là một loại nhạc cụ đa thanh, là thanh âm của núi rừng, được sử dụng rất đa dạng theo từng hoàn cảnh khác nhau như trong những dịp lễ, tết, chúc mừng, đón khách…
Múa khèn là loại hình nghệ thuật trình diễn thể hiện hồn cốt của dân tộc Mông, bởi nghệ thuật múa khèn vừa giúp kết nối với thần linh, tổ tiên, vừa là âm thanh vui tươi để giải tỏa nỗi buồn, chia sẻ tâm tư, tình cảm, thể hiện tinh thần đoàn kết trong đời sống cộng đồng, tiếng khèn ngấm sâu vào tâm hồn người Mông, thân quen như mèn mén, rượu ngô hay tất cả những gì thân thuộc nhất từ lúc sinh ra.
Khi biểu diễn, người nghệ nhân kết hợp thổi khèn và dáng người khom lưng, quay, nhảy múa tạo nên những vũ điệu và âm thanh rất vui và rộn ràng, qua đó thể hiện tâm tư và nguyện vọng của người thể hiện. Bắt nguồn từ phong tục, tập quán mà khèn Mông có rất nhiều chủ đề và bài bản. Với tiếng khèn vui, người Mông mời gọi bạn đi chơi xuân, xuống chợ, chúc nhau những điều may mắn… Còn khi buồn, tiếng khèn chậm và trầm, thường thổi trong đám tang để chia buồn cùng gia đình, để tiễn đưa người mất sang bên kia thế giới…
Để biểu diễn khèn được nhuần nhuyển đòi hỏi sự luyện tập công phu và bền bỉ bởi khi vừa thổi vừa múa đòi hỏi phải sử dụng nhiều động tác vô cùng phức tạp và nhuần nhuyễn. Trong đó, động tác múa rất đa dạng, phong phú như: múa nhảy đưa chân, quay đổi chỗ, quay tại chỗ, vờn khèn, lăn nghiêng, lăn ngửa, múa ngồi xổm, đi tiến, đi lùi theo bốn hướng, mỗi bước tiến, bước lùi làm sao chỉ để chân này chạm gót chân kia. Động tác cơ bản là khom lưng, quay hất gót tại chỗ và quay hất gót di động trên vòng quay lớn rồi thu hẹp dần theo hình xoắn ốc…, với tốc độ càng nhanh càng điêu luyện. Đối với các bài khèn vui chơi thì động tác nhảy múa mãnh liệt, phóng khoáng và khó hơn như lăn nghiêng, lăn ngửa, đá gà, đá ngựa, nhảy ngồi xổm, tay nọ vỗ vào chân kia, tay kia vỗ vào chân nọ, tiếng vỗ phải kêu, mà tiếng khèn vẫn không dứt.
Năm 2015, với những giá trị lịch sử, văn hóa đặc sắc, nghệ thuật múa khèn người Mông đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, loại hình Nghệ thuật trình diễn dân gian.
Trung tâm Thông tin du lịch
