Nét văn hóa truyền thống đặc sắc của Lễ hội nhảy lửa dân tộc Pà Thẻn

(TITC) – Cứ đến ngày 16/10 âm lịch hàng năm, người Pà Thẻn (huyện Quang Bình, tỉnh Hà Giang) lại tổ chức lễ hội nhảy lửa thu hút khách du lịch muôn nơi. 

Theo văn hóa truyền thống của người Pà Thẻn, tổ chức lễ nhảy lửa khi mùa màng đã thu hoạch xong nhằm tạ ơn trời đất, thần linh đã cho một mùa vụ tươi tốt và cũng cầu chúc cho một vụ mùa năm sau. Đống lửa đồng thời sẽ mang lại sự ấm áp, may mắn xua đi cái khắc nghiệt của mùa đông đang tới.

Lễ hội chính thức được bắt đầu vào khoảng 8 giờ tối. Mở đầu, thầy cúng bày lễ vật lên mâm cúng, thắp nến và hương, đọc bài cúng xin phép được tổ chức lễ hội bằng tiếng Pà Thẻn. Sau đó, các thanh niên nhóm lửa vào đống củi, rồi thầy cúng cầm bát nước thơm vẩy vào bốn góc của đống lửa và vẩy lên các thanh niên. Tiếp đó, thầy quay về đàn cúng, tay gõ đàn Pàn dơ và lắc Pà sán tầu liên tục, miệng đọc các bài cúng để mời các vị thần về nhập vào các chàng thanh niên Pà Thẻn. 

Ngồi bên đống lửa lúc này có khoảng từ 8-10 chàng trai khỏe mạnh trong bản. Sau vài phút thầy cúng mời các thần, cơ thể của các chàng trai bắt đầu rung lên, ánh mắt khác lạ, đầu lắc qua, lắc lại… Người Pà Thẻn tin rằng đây là lúc các vị thần ở trên trời đã xuống và nhập vào các chàng trai. 

Rồi từng người một lao vào nhảy múa giữa đống lửa đang đỏ hồng với bàn chân trần. Họ dùng cả tay và chân trần để phá đống than đỏ rực cho tới khi tàn lửa. Khi nhảy lửa, đôi mắt họ nhắm nghiền, dường như có một thế lực siêu nhiên nào đó dẫn dắt khiến họ hoàn toàn không cảm thấy sức nóng của lửa, làn da không bị bỏng, cơ thể không đau đớn.

Lễ nhảy lửa diễn ra trong khoảng một giờ đồng hồ. Lửa tàn thì nhóm lại, rồi nhảy tiếp cho đến khi đống than tàn hẳn mới thôi. Điều đặc biệt là những chàng trai sau khi nhảy lửa, bàn tay, bàn chân và gương mặt của họ chỉ bám đầy than đen, hoàn toàn không một chút dầu vết bị cháy bỏng hay xước xát gì.

Lễ hội kết thúc, thầy cúng đọc bài cúng cảm ơn các vị thần đã xuống góp vui cùng dân làng, cầu mong các vị thần phù hộ cho dân làng được ấm no, mạnh khỏe, hẹn lần nhảy lửa sau sẽ lại mời các thần xuống tham gia.

Lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn mang bản sắc văn hóa hết sức độc đáo, có ý nghĩa thiêng liêng và huyền bí, thể hiện sức mạnh và niềm tin chế ngự thiên nhiên của con người.

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa lễ hội nhảy lửa của người Pà Thẻn vào Danh mục Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia từ năm 2012 nhằm bảo tồn và phát huy một lễ hội độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa và thu hút được đông đảo cộng đồng tham gia.

Trung tâm Thông tin du lịch