Lễ cấp sắc – Nghi lễ quan trọng trong văn hóa tâm linh người Dao
(TITC) – Người Dao hiện còn lưu giữ và bảo tồn nhiều lễ hội văn hóa truyền thống, trong đó có lễ cấp sắc. Lễ cấp sắc là nghi lễ quan trọng trong cuộc đời mỗi người đàn ông dân tộc Dao, hàm chứa ý nghĩa nhân văn sâu sắc, là khát vọng vươn lên, chứng minh bản thân của người đàn ông Dao từ lúc đó đã trưởng thành, đã có đủ tư cách đứng ra gánh vác công việc trước dòng tộc, cộng đồng.
Lễ cấp sắc của người Dao đỏ (Ảnh minh họa; Nguồn: Báo Lào Cai)
Lễ cấp sắc thường tổ chức cho con trai từ 10 tuổi trở lên và thực hiện vào thời gian nông nhàn. Để chuẩn bị lễ cấp sắc, gia đình phải nuôi lợn, tích lương thực, thực phẩm, vàng mã và các thứ khác để làm lễ và cỗ mời bà con, họ hàng…
Trong buổi lễ, người Dao thực hiện một số nghi lễ như: lễ nhận thầy; lập ban thờ mới; mời thần linh nhà thầy cúng đi làm lễ; mời thần linh, tổ tiên nhà người được cấp sắc về làm lễ; lễ cấp đèn; lễ đặt tên; lễ dạy làm thầy/truyền phép…
Một nghi thức quan trọng nhất trong lễ cấp sắc là đặt tên âm cho người con trai, tên âm chỉ dùng trong khi hành lễ trình báo với tổ tiên. Trước ngày làm lễ, các bé trai phải thực hiện các kiêng kỵ trong chín ngày, việc kiêng kỵ cực kỳ nghiêm ngặt như: Tuyệt đối không được sát sinh từ lá cây, ngọn cỏ đến con kiến, con sâu, phải ăn chay, mỗi ngày chỉ được hai lưng bát cơm với canh nhạt…
Sau lễ cấp sắc, mỗi bé trai có thêm ba người bố, cũng chính là ba ông thầy đã thụ lễ và đặt tên âm cho. Cũng từ đây các thầy sẽ có trách nhiệm truyền dạy các kiến thức mà mỗi người đàn ông trưởng thành phải có đủ, như học chữ nôm Dao, học luật tục, lý lối, nghi thức giao tiếp với tổ tiên, xã hội…
Sau khi làm lễ ở nhà xong, đoàn rước sẽ di chuyển đến bãi đất rộng có dựng sẵn các “Mà đài” – làm bằng bốn cột, có bậc thang đi lên để các bé trai làm lễ cuối cùng là rơi đài; quá trình rơi đài được ví như sự thoát thai của các bé trai để thành người trưởng thành.
Lễ cấp sắc có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần, tín ngưỡng của đồng bào Dao, giúp đồng bào có thêm sức mạnh tinh thần vượt qua khó khăn trong cuộc sống, hướng tới điều tốt đẹp trong tương lai. Lễ cấp sắc hướng người đàn ông Dao cũng như các thành viên trong cộng đồng biết tôn sư trọng đạo, kính trọng cha mẹ, luôn làm điều thiện.
Ghi nhận giá trị tiêu biểu của di sản, Lễ cấp sắc của người Dao ở Sơn La được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Quyết định số 4036/QĐ-BVHTTDL ngày 21/11/2016.
Trung tâm Thông tin du lịch
