Khăn mat’ra – Nét đẹp thiêng liêng của phụ nữ Chăm
(TITC) – Người Chăm là một trong những cộng đồng cư dân lâu đời trên dải đất Việt Nam, hiện sinh sống rải rác ở nhiều vùng từ miền Trung đến Nam Bộ. Trải qua bao biến thiên lịch sử, họ vẫn gìn giữ được những giá trị văn hóa đặc sắc, phản ánh rõ nét trong phong tục, tập quán và trang phục truyền thống. Trong đó, chiếc khăn trùm đầu mat’ra của phụ nữ Chăm không chỉ đơn thuần là vật dụng che chắn, mà còn ẩn chứa ý nghĩa sâu xa về niềm tin, đức hạnh và bản sắc dân tộc.
Khăn của niềm tin, đức hạnh và vẻ đẹp
Từ bao đời, phụ nữ Chăm xem việc khoác khăn mat’ra là cách thể hiện sự thuần khiết, trong sáng và lòng tôn kính đối với đấng Allah. Khăn trùm kín đầu và cổ, chỉ để lộ gương mặt, ánh mắt trong veo, gợi lên nét dịu dàng mà thanh cao. Trong đời sống thường nhật, từ bước chân ra chợ sớm mai cho đến những buổi lễ trọng thể ở thánh đường, chiếc khăn vẫn hiện diện như biểu tượng của sự nết na, kín đáo và niềm tự hào cội nguồn.
Không chỉ vậy, khăn mat’ra còn mang tính biểu trưng văn hóa như nón lá của người Kinh hay váy thổ cẩm của người Thái. Khăn xuất hiện trong mọi sự kiện quan trọng – lễ Ramadan, Roya Haji, đám cưới, hay những hội chợ văn hóa. Trong sắc khăn đồng bộ, những thiếu nữ Chăm sải bước uyển chuyển đã vẽ nên bức tranh vừa trang nghiêm, vừa rực rỡ.
Biến tấu khăn – sáng tạo từ đôi tay khéo léo
Điều làm nên sức sống của khăn mat’ra còn nằm ở bàn tay khéo léo của các nghệ nhân Chăm. Từ khung cửi truyền thống, từng sợi vải, từng đường kim mũi chỉ đã tạo nên chiếc khăn mượt mà, tinh tế. Khăn có thể trơn màu đen, trắng, xanh lam dùng hằng ngày; cũng có thể thêu hoa văn, đính cườm lấp lánh dành cho cô dâu hay các dịp trọng đại. Người Chăm quan niệm, mỗi chiếc khăn là sự kết tinh của nhân phẩm và nét đẹp tâm hồn người phụ nữ.
Ngày nay, để đáp ứng thị hiếu, khăn còn được may từ voan, cotton hay satin, phối hợp nhiều phong cách nhưng vẫn giữ cốt lõi: tôn lên sự kín đáo, dịu dàng. Không ít bạn trẻ phối khăn mat’ra cùng áo dài cách tân hay váy hiện đại, tạo nên sự giao thoa hài hòa giữa truyền thống và thời thượng. Từ chợ quê đến không gian mạng, sắc khăn mat’ra đã trở thành điểm nhấn văn hóa, vừa cổ điển, vừa mang hơi thở của thời đại.
Khăn mat’ra không chỉ tồn tại như một món trang phục, mà còn sống động trong đời sống tín ngưỡng, tinh thần và thời trang của người Chăm. Nó vừa là biểu tượng của niềm tin, phẩm hạnh, vừa là minh chứng cho sức sáng tạo không ngừng của cộng đồng trong quá trình hội nhập.
Nét đẹp trường tồn cùng thế hệ trẻ
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi làn sóng thời trang hiện đại phủ sóng khắp nơi, chiếc khăn mat’ra vẫn kiêu hãnh khẳng định giá trị bền bỉ. Điều đáng mừng, thế hệ trẻ Chăm không chỉ gìn giữ mà còn làm mới khăn bằng cách biến tấu, phối hợp sáng tạo, để nó vừa phù hợp xu hướng, vừa giữ trọn ý nghĩa văn hóa. Trên mạng xã hội, hình ảnh thiếu nữ Chăm trong khăn mat’ra lan tỏa mạnh mẽ, được nhiều bạn trẻ xem như niềm kiêu hãnh về cội nguồn.
Khăn mat’ra – không chỉ là vật che chở, mà là sợi dây kết nối truyền thống với hiện đại, giúp phụ nữ Chăm giữ gìn phẩm giá, bản sắc và nét duyên thầm trong từng bước đi giữa đời sống hôm nay.
Trung tâm Thông tin du lịch
