Khám phá sắc màu văn hóa S’tiêng tại Bảo tàng Đồng Nai
(TITC) – Nằm bên hồ Suối Cam thơ mộng, giữa không gian xanh mát và yên bình, Bảo tàng Đồng Nai (phường Bình Phước) hiện lên như một điểm đến độc đáo dành cho những ai muốn tìm hiểu chiều sâu văn hóa của vùng đất, con người nơi đây. Không chỉ lưu giữ hơn 14 nghìn tư liệu, hiện vật về lịch sử và truyền thống đấu tranh cách mạng của vùng đất Bình Phước (cũ), bảo tàng còn dành một không gian trang trọng để tôn vinh bản sắc dân tộc S’tiêng – cư dân bản địa đã góp phần tạo nên sắc màu riêng cho văn hóa Đông Nam Bộ.
Vật dụng trong sinh hoạt gia đình, sản xuất của đồng bào S’tiêng
Bước vào không gian trưng bày, khách tham quan như được đi ngược dòng thời gian, tìm về những ngày tháng khi người S’tiêng sống chủ yếu ở vùng sâu, biên giới. Từ lao động, sinh hoạt đến tín ngưỡng, đồng bào đều gắn bó mật thiết với thiên nhiên. Những chiếc gùi để gánh lúa rẫy, dao rựa phát nương, cung nỏ săn bắn, tố ché đựng rượu cần, hay những tấm thổ cẩm rực rỡ sắc màu… tất cả đều phản ánh rõ nét sự khéo léo, sáng tạo của con người trong việc tận dụng nguyên liệu tự nhiên. Mỗi hiện vật không chỉ đơn thuần là một vật dụng đã qua sử dụng, mà còn là câu chuyện văn hóa, là ký ức sống động về cuộc sống của người S’tiêng.
Hiện nay, gần 120 hiện vật tiêu biểu của đồng bào dân tộc S’tiêng đang được lưu giữ và trưng bày tại Bảo tàng Đồng Nai, từ công cụ săn bắn, đánh bắt, vật dụng sinh hoạt, sản xuất cho đến nhạc cụ truyền thống. Những vật phẩm tưởng chừng giản dị ấy lại mang sức nặng đặc biệt, bởi chúng minh chứng cho cả một tiến trình lịch sử, thể hiện rõ sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên, giữa lao động và văn hóa. Nhờ cách trưng bày khoa học, sinh động, kết hợp ánh sáng, âm thanh và hình ảnh minh họa, bảo tàng đã thổi vào từng hiện vật một “hơi thở mới”, khiến chúng trở nên gần gũi và hấp dẫn hơn đối với khách tham quan.
Gùi chứa đựng đồ vật của đồng bào S’tiêng.
Không chỉ dừng lại ở việc trưng bày, bảo tàng còn đóng vai trò là trung tâm giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Những câu chuyện văn hóa được kể qua từng hiện vật giúp các em học sinh hiểu sâu sắc hơn về nguồn cội, về những giá trị mà ông cha để lại. Như chia sẻ của một du khách, mỗi hiện vật nơi đây “không còn khô khan, nhàm chán” mà trở thành “một câu chuyện bằng hình, bằng khối” – một trải nghiệm học tập và khám phá đầy cảm xúc.
Trong dòng chảy hội nhập, khi đời sống ngày càng thay đổi, nhiều nét văn hóa, nghề thủ công truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số dần bị mai một. Chính vì vậy, vai trò của Bảo tàng Đồng Nai càng trở nên quan trọng. Đây không chỉ là nơi gìn giữ những hiện vật cũ, mà còn là “trường học sống”, một thước phim quay chậm giúp thế hệ hôm nay và mai sau kết nối quá khứ với hiện tại, để thấy được giá trị đích thực của văn hóa dân tộc.
Với đồng bào S’tiêng, mỗi chiếc cồng chiêng, mỗi tấm vải thổ cẩm, mỗi công cụ lao động mộc mạc… đều mang trong mình linh hồn của cả cộng đồng. Khi những hiện vật ấy được lưu giữ, trưng bày trong một không gian trang trọng, chúng không chỉ khẳng định bản sắc văn hóa riêng biệt, mà còn góp phần vào bức tranh đa dạng, giàu màu sắc của văn hóa Việt Nam. Đến với Bảo tàng Đồng Nai, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng, mà còn được cảm nhận, được sống trong không gian văn hóa S’tiêng – nơi thời gian như lắng đọng, nơi ký ức được hồi sinh và tỏa sáng giữa đời sống hiện đại.
Trung tâm Thông tin du lịch
