Đồng bào dân tộc tại TP.HCM – Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa giữa lòng đô thị hiện đại
(TITC) – TP. Hồ Chí Minh – thành phố trẻ trung, năng động và hiện đại, vẫn luôn giữ trong mình những gam màu văn hóa đa dạng, giàu sức sống. Nơi đây không chỉ là trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước mà còn là “ngôi nhà chung” của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số (DTTS) như Chăm, Hoa, Khmer, Tày, Nùng, Châu Ro,… Mỗi dân tộc, bằng tình yêu quê hương và cội nguồn, đã mang theo bản sắc riêng để làm phong phú thêm đời sống tinh thần của thành phố. Chính sự hội tụ ấy đã tạo nên một bức tranh văn hóa nhiều sắc màu, vừa đặc trưng vừa hài hòa, làm nên sức hút đặc biệt của TP.HCM.
Đồng bào Châu Ro hướng dẫn cho các thế hệ trẻ cách đánh cồng chiêng
Trong guồng quay tất bật của đô thị hiện đại, việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS càng trở nên ý nghĩa. Thành phố đã triển khai nhiều chương trình, đề án chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho bà con, đồng thời tạo điều kiện để cộng đồng dân tộc được duy trì phong tục tập quán, phát huy những nét đẹp di sản. Bởi văn hóa không chỉ là ký ức của một cộng đồng, mà còn là điểm tựa tinh thần, là sợi dây kết nối thế hệ hôm nay với ông cha.
Mỗi dân tộc thiểu số nơi đây đều có những “báu vật” riêng: kiến trúc nhà ở, nghệ thuật diễn xướng, nghề thủ công, trang phục, ẩm thực, tiếng nói, chữ viết, các môn thể thao và trò chơi dân gian… Tuy nhiên, trước sự giao thoa mạnh mẽ của văn hóa hiện đại, nhiều giá trị truyền thống có nguy cơ phai nhạt. Bởi vậy, việc phục dựng, bảo tồn và phát huy các lễ hội, các sinh hoạt dân gian trở thành nhiệm vụ quan trọng, vừa đáp ứng nhu cầu văn hóa tinh thần của đồng bào, vừa nuôi dưỡng bản sắc dân tộc trong đời sống đô thị.
Tại TP.HCM, các lễ hội của đồng bào DTTS được tổ chức bài bản, trở thành điểm hẹn văn hóa cho cộng đồng. Phần lễ trang nghiêm với các nghi thức dâng hương, rước kiệu, tế lễ thể hiện niềm tin tâm linh và lòng biết ơn tổ tiên. Phần hội lại rộn ràng với tiếng cồng chiêng ngân vang, điệu múa sạp dập dìu, lời ca tiếng hát dân gian da diết, cùng những trò chơi dân tộc như kéo co, đi cà kheo, bắn nỏ, ném còn… Hội thi ẩm thực truyền thống cũng là dịp để mỗi dân tộc giới thiệu món ăn đặc trưng, góp phần gìn giữ hương vị quê hương giữa lòng phố thị. Những hoạt động này không chỉ thỏa mãn nhu cầu tinh thần, mà còn lan tỏa bản sắc dân tộc đến đông đảo du khách.
Điều đáng quý là thông qua các lễ hội, thế hệ trẻ được trải nghiệm, học hỏi và tự hào về di sản cha ông để lại. Các em có thể khoác lên mình bộ trang phục dân tộc, tập những điệu múa truyền thống, hay lắng nghe câu chuyện về những trò chơi dân gian xưa. Đây chính là “chìa khóa” để bản sắc văn hóa không bị lãng quên, mà được truyền tiếp và làm mới qua từng thế hệ.
Để công tác bảo tồn và phát huy văn hóa đạt hiệu quả, TP.HCM xác định cần có sự quan tâm của chính quyền, sự hỗ trợ của các cơ quan chuyên môn và trên hết là sự chủ động sáng tạo từ cộng đồng. Cần khôi phục các lễ hội truyền thống, loại bỏ hủ tục lạc hậu, chống thương mại hóa, giữ gìn sự trong sáng của đời sống văn hóa. Đồng thời, khuyến khích đồng bào kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại trong tổ chức sinh hoạt, để văn hóa dân tộc vừa gần gũi vừa phù hợp với nhịp sống đô thị.
Có thể nói, việc đồng bào dân tộc thiểu số tại TP.HCM phát huy bản sắc văn hóa không chỉ góp phần làm giàu thêm đời sống tinh thần mà còn tạo nên sức mạnh đoàn kết, gắn bó cộng đồng. Trong sự đa dạng ấy, thành phố càng thêm rực rỡ, nghĩa tình và văn minh. Khi văn hóa được gìn giữ và lan tỏa, đó chính là nền tảng vững bền để thành phố mang tên Bác vươn mình hội nhập, nhưng vẫn giữ trọn hồn cốt dân tộc.
Trung tâm Thông tin du lịch
